Intro LIA 202
Deze LIA telt 1 item, waarin ik aandacht besteed aan het mavocurriculum dat de werkgroep BEO de afgelopen drie jaar ontwikkeld heeft, waarvan twee jaar uitgeprobeerd zijn en het derde dit jaar proefdraait.
De volgende LIA’S hebben weer meerdere onderwerpen en deze en eerdere items zijn terug te lezen op www.uitgeverijwvandenoever.com/blog.
De andere uitgaven van de uitgeverij zijn te lezen en door te bladeren via http://www.uitgeverijwvdoever.nl/projecten.
We houden ons aanbevolen voor tips, bijdragen en reacties.
Wim Mathijssen, eindredacteur
Mavo-curriculum
De afgelopen tweeëneenhalf jaar hebben we als werkgroep BEO ons beziggehouden met het opzetten van een nieuw mavo-programma voor klas 1, 2 en 3.
Het blijkt toch steeds weer dat de geijkte methoden vooral geschikt zijn voor de havo en het vwo en dat mavo-leerlingen vaak moeite hebben met die manier van schrijven en formuleren.
We hebben ons aan de volgende uitgangspunten proberen te houden:
a. Een terugkerende opbouw
Geïnspireerd door de moderne computergames, waar de leerlingen al mee vertrouwd zijn, hebben we ieder hoofdstuk verdeeld in een vijftal levels. Deze benadering maakt de leerlingen meteen duidelijk dat level 1 een ander niveau is dan level 5. We maken hen steeds duidelijk dat het de bedoeling is om level 5 te halen en dat de andere levels opstapjes naar dat hoogste level zijn.
b. De inhoud van de levels
We hebben de levels als volgt omschreven:
level 1 – inleiding ( waar het in dit hoofdstuk om gaat en welke vragen vooral aan de orde zullen komen)
level 2 – een eerste reactie (ook al heb je nog zo weinig ermee te maken gehad, je kunt wel spontaan reageren of proberen een voorlopige mening te geven)
level 3 – aan de slag ( je krijgt meer informatie om de vraag of het thema beter in beeld te krijgen ofwel: wat valt er allemaal over te zeggen?)
level 4 – verwerking (werken om te laten zien dat je het gesnapt hebt.)
level 5 – wat betekent het voor mij? (Levensbeschouwing heeft te maken met wat bepaalde zaken, mensen en gebeurtenissen voor je betekenen.)
c. Eindproduct
We doen ons best om in level 4 de leerlingen vormen van toetsing en testen aan te bieden, die hen doen begrijpen of ze er voldoende van opgestoken hebben om aan level 5 te beginnen. Je kunt per slot van rekening nergens een serieuze mening over hebben, als je niet over minimale kennis van het onderwerp beschikt.
In level 5 vragen we de leerlingen op verschillende manieren reflecterend om te gaan met wat er aan levensvragen in de vorige levels aan bod is gekomen. Dat kan op verschillende manieren gebeuren: door het schrijven van een opstel e.d, maar ook door het maken van een collage of andere creatieve opdracht.
d. Portfolio
Ook al zijn mavoleerlingen intellectueel anders geschapen dan havisten of vwo-ers, onze overtuiging is dat ook deze leerlingen hun verstand en gevoel – in deze volgorde graag – kunnen gebruiken als het gaat om existentiële levensvragen. De leerlingen aan het eind van klas 3 zijn twee jaar eerder klaar met curriculum levensbeschouwing dan de leerlingen van de twee andere onderwijstypen. Toch kunnen zij op hun eigen manier en op hun eigen niveau nadenken over levensbeschouwelijke zaken en daarover zich uiten in woord en beeld. Vandaar dat we in de loop van de drie jaar een aantal opdrachten geformuleerd hebben, die als onderdeel van het levensbeschouwelijk portfolio dienen. Aan het eind van de derde heeft de leerling op deze manier een aantal opdrachten verzameld, waarover hij een afrondende opdracht moet schrijven en die hij eventueel kan bewaren als zijn levensbeschouwelijk portfolio. Heel veel leerlingen willen dat ook, omdat ze aangenaam en soms onaangenaam verrast zijn door de opvattingen en zienswijzen die ze in drie jaar opgedaan hebben. De opdracht om terug te kijken naar wat in drie jaar aan ideeën en uitwerkingen geproduceerd is levert voor de meeste leerlingen een verrassende kijk op henzelf op.
e. Collage
Een werkwijze die het goed doet is het collage aan het begin van het jaar. Drie keer laten we de leerlingen een collage maken onder de titel “wie ben ik?”, gevolgd door een gang door deklas, waarbij de medeleerlingen een liefst levensbeschouwelijke vraag stellen. Uit die vragen uit de klas kiest de leerling er vijf uit en beantwoordt die. Collage + de vragen van de medeleerlingen + de antwoorden op de vijf vragen worden in één worddocument opgenomen en als portfolio-opdracht ingeleverd. Daarmee heeft de leerling in de derde een heel duidelijke portfolio-opdracht te maken: welke veranderingen en overeenkomsten zie je in de drie collages van de drie opeenvolgende jaren? Kun je de ontwikkeling ervan uitleggen?
f. Het levensbeschouwelijke dagboek
Elders heb ik vaker geschreven over het levensbeschouwelijk dagboek en de waarde die het kan hebben, maar in de meeste gevallen heeft, voor de leerling en zijn levensbeschouwelijke opvattingen. De aanwezigheid van het levensbeschouwelijke dagboek geeft de leerling de ruimte om over zaken na te denken die niet per se in het curriculum aan bod komen. Gezien de grote verscheidenheid aan onderwerpen in de loop van de jaren blijkt daar best behoefte aan te zijn. Het vak levensbeschouwing blijkt ook vaak de enige plek te zijn waar de leerling zich uit kan laten over existentiële vragen.
g. Urentabel
De opzet voor drie jaar mavo was in eerste instantie bedoeld voor de mavo-afdeling van de KSE te Etten-Leur. In vergelijking met vele andere scholen beschikt levensbeschouwing op de mavo-afdeling over een riante urentabel. De mavobrugklas heeft 2 lessen van 60 minuten per week, de klassen 2 en 3 hebben een uur van 60 minuten ieder. Dat verklaart de relatieve grootte van de drie boeken die hieronder weergegeven worden.
h. Materiaal bekijken
Om docenten een idee te geven van wat de werkgroep in de afgelopen drie jaar tot stand heeft gebracht, hebben we de verschillende delen toegankelijk gemaakt op internet. Docenten kunnen de diverse boeken inkijken en doorbladeren via de links die bij de inhoudsoverzichten zijn aangegeven. De bestanden zijn niet te printen of te downloaden, alleen te lezen.
i. Deel 1 – 104 pagina’s, ook te zien via http://www.uitgeverijwvdoever.nl/mavo/tdgo-ksemavo-1/index.html
Inleiding
1. Kennismaking
1.1 We maken een collage
1.2 Levensvragen
1.3 Tweede taal
2. Kijken naar elkaar
2.1 Hoe zien anderen mij?
2.2 Open of gesloten?
2.3 Levensbeschouwing is je in kunnen leven
3. Je eerste levensbeschouwelijke dagboek
4. Mijn levensbeschouwelijke taart
4.1. De levensbeschouwelijke taart
4.2 De belevingsdimensie
4.3 De taaldimensie
4.4 De rituele dimensie
4.5 De sociale dimensie
4.6 De ethische dimensie
4.7 De doctrinele dimensie
5. Wat geloof ik?
5.1. Algemene inleiding
5.2 Geloven
5.3 De mensen van het boek
5.4 Hindoeïsme
5.5 Boeddhisme
5.6 Niet-godsdienstige levensbeschouwingen
5.7 In God geloven
6. Vragen en antwoorden vinden we in films
j. Deel 2 – 64 pagina’s, ook in te zien via http://www.uitgeverijwvdoever.nl/mavo/tdgo-ksemavo-2/index.html
Inleiding – samenvatting en begrippen
1. We maken weer een collage
2. Wie of wat beïnvloedt mij?
2.1 Inleiding
2.2 Mijn voorouders
2.3 De invloed van mijn omgeving
2.4 Mensen van verre
3. Oordelen
4. Inspiratie
5. Verder met het levensbeschouwelijke dagboek
6. Toekomst
6.1 Is denken en dromen over je toekomst nodig?
6.2 Mijn bucket list
6.3 Toekomstverwachtingen
6.4 Talent en toekomst
6.5 Films en de toekomst
7. Het kwaad in de mens: de waarheid over geweld
8. Het kwaad zit in de mens: zit de fascist in ieder van ons?
k. Deel 3 – 100 pagina’s
Door de te grote omvang van het hele deel, hebben we dit derde jaar in drie inkijkbestanden verdeeld.
Het eerste omvat de eerste 2 hoofdstukken tot aan Je geld of je leven en vind men op http://www.uitgeverijwvdoever.nl/mavo/tdgo-ksemavo-3.1/index.html
De tweede omvat de hoofdstukken 3,4 en 5 en is te vinden op http://www.uitgeverijwvdoever.nl/mavo/tdgo-ksemavo-3.2/index.html
De derde omvat hoofdstuk 6 t/m 9 en vind men op http://www.uitgeverijwvdoever.nl/mavo/tdgo-ksemavo-3.3/index.html
Samenvatting en begrippen
0. We maken weer een collage
1. Verder met het levensbeschouwelijke dagboek
2. Mijn identiteit
2.1 Wie ben ik?
2.2 Kiezen is nadenken over jezelf
2.3 Anders? Goed zo!
3. Je geld of je leven – geld als levensbeschouwelijk verschijnsel
4. Mijn voetafdruk
5. De dood in het leven
6. Ik en mijn lichaam
6.1 Zoeken naar zekerheid: het maakbare lichaam
6.2 Jongeren en seksualiteit
6.3 Homoseksualiteit – een probleem voor de hetero?
6.4 Een verantwoorde seksuele moraal
6.5 Loverboys
7. Wat is dat: ethiek?
8. A simple plan
9. Reflectie portfolio
l. Prijzen
Er zijn zoals altijd verschillende aanschafmogelijkheden:
a. U kunt de boeken aanschaffen zoals ze op internet afgebeeld zijn: A4 en full color. Deze versies zijn de duurste.
b. U kunt de boeken ook aanschaffen met het binnenwerk in zwart-wit. Die prijzen liggen heel wat lager dan de kleurendruk.
c. U kunt ook besluiten een selectie uit de boeken te nemen, omdat uw lessentabel niet toelaat alle materiaal aan de leerlingen aan te bieden. Dan worden de boeken kleiner van omvang en daarmee ook goedkoper.
d. U kunt er ook voor kiezen een selectie te maken van het aangeboden materiaal en dat in een band bijeen te laten brengen, zodat de leerling met een boek in de drie jaar levensbeschouwing in de mavo toekan. Dat is ook een goedkopere versie.
Hebt u interesse in een van deze mogelijkheden, stuur dan een mailtje met uw vraag om een offerte aan de uitgeefster. Vergeet daarbij niet het aantal exemplaren dat u af wilt nemen en het aantal pagina’s te vermelden. Het adres is wvdoever@gmail.com.