Een wiki is een webpagina, die gezien en bewerkt wordt via een webbrowser met internettoegang. Er zijn voorzieningen om lezers of redacteuren te weren of toe te laten. Het woord betekent ‘snel’ in de Hawaiaanse taal.

Karakteristiek voor een wiki is, dat het een medium is dat uitermate geschikt is voor samenwerken. Het is een toegankelijk medium, zowel om te communiceren als om snel te redigeren. Daarnaast is het een platform dat onderdak kan bieden aan verschillende andere bestandstypen, zoals video, podcasts en pdf-bestanden.

Pbworks en zijn mogelijkheden
Natuurlijk is er een zee van wiki-mogelijkheden te vinden. Ik heb naar volle tevredenheid al enkele jaren gebruik gemaakt van Pbworks . Wie als docent of leerling iets wil doen met een wiki, kan bij deze maatschappij binnen een minuut zijn eigen wiki maken die bovendien nog gratis is ook.

De lezer moet het me niet euvel duiden dat ik me tot Pbworks beperk. Anderen hebben mogelijk eigen ervaringen met andere wiki-mogelijkheden, maar je kunt niet alles uitproberen. Mochten er collega’s zijn die hun ervaringen met andere wiki’s willen delen, dan kan op een gelinkte pagina hun artikel meteen geplaatst worden! Op een gegeven moment maak je een keuze en exploreer je de mogelijkheden ervan, totdat zich zodanige beperkingen aandienen dat een verhuizing naar een andere wiki noodzakelijk is.

Wie meer wil en tegen de grenzen van de gratis wiki aanloopt – en dan moet je wel heel veel ermee gedaan hebben – kan tegen een meerprijs uitgebreidere mogelijkheden aanschaffen.

Het gebruikersgemak is erg groot. Door middel van plugins kunnen er allerlei extra mogelijheden toegevoegd worden. Een niet uitputtend lijstje:

* een kalender
* een spreadsheet
* htlm
* recente veranderingen
* recente bezoekers
* aantal bezoekers
* chatroom
* diaserie
* een video opladen
* een youtube video plaatsen
* voetnoten

Nieuwe zaken worden voortdurend toegevoegd.

Erg handig is de mogelijkheid om pagina’s te sluiten, zodat er geen veranderingen in aangebracht kunnen worden. De andere mogelijkheid om pagina’s te verbergen kan ook goed bruikbaar zijn. In de nieuwste versie van PBworks is er de mogelijkheid om per pagina toegangsprivileges toe te kennen, iets wat de eerste versie niet had. Daarin moest je met een algemeen wachtwoord werken om anderen de kans te geven de stof te redigeren.

Wat heb ik er tot nu toe mee gedaan?

In LIA 102 heb ik al eens aangegeven wat ik gedaan heb met een havo 5 klas waarmee ik een leerarrangement over de dood had afgesproken.

Daarnaast heb ik de volgende ideeën uitgeprobeerd:

* Voor de derde klassen die een project over het fascisme kregen, heb ik een overzichtsartikel geschreven, waarin de belangrijkste elementen uit het fascisme naar voren kwamen. Van een aantal trefwoorden heb ik een link gemaakt. Deze woorden heb ik onder de leerlingen uitgedeeld om er een achtergrondverhaal over te maken. Zij maakten een eigen pagina achter de link en werkten het trefwoord uit. Op deze manier kan een klassikaal product gemaakt worden. Met het product kan vervolgens op verschillende manieren gewerkt worden.
* Omdat ik de pest heb aan inactieve leerlingen zoek ik allerlei mogelijkheden uit de kast om hen actief aan het werk te zetten. Dat betekende in de praktijk dat ik iedere leerling in de vierde klas, waarin ik met het thema kwaad aan de slag ga een wiki-pagina geef. De bedoeling is dat ze na iedere les een aantal opmerkingen maken over de zaken die ze in de les over het kwaad gehoord, gelezen of gezien hebben. In mijn uitwerking van de werktijd die de leerling aan levensbeschouwing moet besteden koppel ik 20 minuten aan de 70 minuten contacttijd om de opmerkingen op de wikipagina te zetten. Voor de leerlingen – want ze zijn er altijd – die de discipline niet kunnen opbrengen om regelmatig hun reflecties neer te schrijven, is er dan het alternatief om twee extra levensbeschouwelijke vragen aan de reeds voorgeschreven twee toe te voegen. Als eis stel ik ook, dat in de bespreking van de levensbeschouwelijke vragen zowel de besproken teksten als pmerkingen uit de wiki-pagina’s terug moeten komen. Bijkomend voordeel is ook dat de leerlingen elkaars opmeringen kunnen lezen en er ook op kunnen reageren. Tot nu toe is van die mogelijkheid niet veel gebruik gemaakt.

* Het model van de eigen wiki-pagina heb ik ook gebruikt in de vijfde klas voor het thema ‘dood’ en ‘relaties’.

* In mijn eigen klas, A3b, waar ik klassenleraar van ben, heb ik iedere leerling een wiki-pagina gegeven, waarop ik een aantal vragen geformuleerd had over de manieren waarop de leerlingen leren. Doordat ieder zijn eigen ideeën op de pagina zette, kon ik vervolgens in latere studielessen erop terugkomen, zodat leerlingen elkaars manieren kritisch onder de loep konden nemen, maar ook manieren die werkten over konden nemen. Gezien het tijdgebrek in de derde heb ik maar enkele malen naar kunnen verwijzen, maar het moet mogelijk zijn de leerlingen op deze manier beter te laten nadenken over de manieren waarop leerlingen leren en wat de beste manieren zijn.

* Na terugkeer uit Italië van de uitwisseling heb ik de lijst van onderwerpen waarover de leerlingen een presentatie moeten maken voor het eind van het schooljaar op een wikipagina gezet. De aan het onderwerp gelinkte pagina bevat de namen van de leerlingen die deze presentatie voorbereiden, gevolgd door ruimte voor afspraken en ideeën. De bedoeling is dat de Nederlandse en later ook de Engelse tekst van de presentatie op de wiki-pagina verschijnt zodat de docent te allen tijde een overzicht heeft, correcties kan maken, tips kan geven en tenslotte ook het signaal kan geven, dat deze tekst een goede basis is om een serieuze presentatie in elkaar te steken. Idealiter kunnen de leerlingen ook elkaar helpen door elkaars pagina af en toe te bekijken en daar commentaar op te geven.

* Sinds iedere klas de beschikking heeft over een beamer en computer is het een fluitje van een cent om aan het begin van de les een wiki-pagina te laten zien en de leerlingen daar commentaar op te laten leveren. Deze werkwijze heb ik gebruikt toen leerlingen in de tweede de opdracht kregen een onderzoeksvraag uit te werken over de mensen van het boek. De leerlingen kregen de opdracht per week een onderdeel van de onderzoeksvraag uit te werken en die op hun wikipagina te zetten. Lukraak koos ik dan enkele teksten uit om door de andere leerlingen te laten becommentariëren. Toen alle onderdelen klaar moesten zijn, heb ik als huiswerkopdracht iedere leerling naar de pagina’s van twee medeleerlingen laten kijken met als aandachtspunten: is de tekst helder en duidelijk? Staan er woorden in die we nooit zouden gebruiken of die niet uitgelegd worden? Is de informatie volledig of blijven er nog vragen over? Op deze manier zagen leerlingen waaraan ze moesten voldoen om een goed onderzoeksverslag te schrijven en konden ze met de opmerkingen van anderen een betere tekst maken voordat die door de docent beoordeeld zou worden.

Enkele hulpmiddelen

Wie zelf verder wil kijken en eventueel nog andere mogelijkheden in ogenschouw wil nemen, kan met de volgende links een eind verder komen:

How to use a wiki in the Classroom: http://wikitlc.pbwiki.com/

Ideeën om een wiki te gebruiken: http://yummy.pbwiki.com/Ideas+for+using+PBwiki

Wie geholpen wil worden om sneller wegwijs te worden in het werken met een wiki: http://educators.pbwiki.com/How+To

RSS feeds
Pbwiki kent ook de mogelijkheid om RSS-feeds door te geven. De docent, maar ook anderen, bijvoorbeeld de leerlingen kunnen zich op RSS-feeds abonneren zodat ze de laatste gegevens binnen krijgen. Onder aan de pagina vind je een link getiteld ‘RSS feed’; door hierop te klikken krijg je de url voor de feed. Deze url plak je dan in je RSS-verzamelende programma, dat of een onderdeel is van je webbrowser of een apart programma is, dat speciaal hiervoor gemaakt is.

De docent ziet zo meteen alle wijzigingen die aangebracht zijn op de verschillende pagina’s.